YKKED Hasan Ali Yücel’i Unutmadı

Atatürk'ün ölümünden sonra, 1938-1946 yılları arasında Millî Eğitim Bakanlığı yapan ve Köy Enstitülerinin kurucusu olan Hasan-Âli Yücel’in ölümünün 57. yıldönümü nedeniyle bir mesaj yayınlayan Yeni Kuşak Köy Enstitüleri Derneği Başkanı Selma Gençel, “Hasan-Âli Yücel’in istediği Türk milletin hiçbir kurtarıcıya ihtiyaç duymayacak hale getirmektir” dedi.

Yeni Kuşak Köy Enstitüleri Derneği Başkanı Selma Gençel, “Hasan Ali Yücel “aramızdan ayrılışının 57. yılında saygı, minnet ve şükranla anıyoruz. Hasan Ali Yücel, Kurtuluş Savaşından yorgun, fakir, fakat zafer ve gururla çıkan ülke halkının bilgi ve düşünce düzeyini artırmayı amaç edinen kişi olarak tarih sahnesine çıkar. Lise son sınıftayken savaş nedeniyle askere alınan Yücel, 1918 sonunda terhis olup, 1921 yılında üniversitenin felsefe bölümünden mezun olur. Bu zor yıllarda, dönemin düşünürleri, yazarlarıyla birlikte olmuş Cumhuriyet yolunda yapabileceği, her faaliyeti yapmıştır. Demokrasiye geçiş denemesi çerçevesinde kurulan Serbest Cumhuriyet Fırkasi'nın kapatılmasından sonra, Mustafa Kemal Atatürk, ülke boyutunda bir denetleme gezisine çıkmıştır. Her bakanlık, O'na danışmanlık yapacak ve yönergeler çerçevesinde araştırmalarda bulunacak bir müfettiş görevlendirir. Maarif vekaleti de bu görevi 33 yaşındaki genç Hasan-Âli'ye verir. 3 Mart 1931'e kadar devam eden bu üç aylık gezi esnasında, Mustafa Kemal'le Hasan-Âli arasında oldukça anlamlı bir diyalog daha gerçekleşir. Mustafa Kemal, bir gün, yanında bulunanlara "Türk milleti ne zaman kendini kurtulmuş sayabilir?" diye sorar. Yanındakiler doğal olarak görüşlerini bildirirler- Sonra Hasan-Âli söz alır; "Paşam," der; "Türk milleti ne zaman kurtarıcı arama ihtiyacını duymayacak hale gelirse o zaman kurtulmuş olur." der.

Hasan Ali Yücel, “Çok genç yaşta ülkenin eğitim ve kültür sorunları üzerinde yoğunlaşan, makaleler, kitaplar yazarak kendisini Cumhuriyet yönetim kadrolarına hazırlayan, Mustafa Kemal’i çok iyi anlayan ve yaptıklarıyla Mustafa Kemal’i yaşadığı yıllara taşıyan, aktaran bir eylem adamı, bir devrimcidir. Hasan Ali Yücel “Türkiye’de kültür reformunu gerçekleştirmiş, devlet adamı, şair, yazar musikişinas, aydın, gelmiş geçmiş en önemli Milli Eğitim Bakanı, Köy Enstitülerinin kurucusu”ydu. Yücel’in Milli Eğitim Bakanlığı döneminde yapılan en önemli uygulamalardan biri İsmail Hakkı Tonguç’la birlikte yürüttükleri Köy Enstitüleri olmuştur. “Türk Vatanının dağlarında, bayırlarında ve kırlarında, hatta en ücra yerlerinde kendi kendine açıp solan çiçek bırakmayacağız.” Bu sözler Yücel’in, eğitim felsefesini göstermişti. Bu doğrultuda Köy Enstitüleri eğitimin, Anadolu’nun en ücra köşelerine yaygınlaştırılmasını ve yoksul köy çocuklarının hayatlarını aydınlık hale getirmek için kurulmuştu. Köy Enstitüleri; çok boyutlu, sanatla barışık, özgüveni yüksek, doğayı dönüştürmeyi hedeflemiş, köyünün sorunlarını çok iyi tanıyan, köyü: kendi çocuklarıyla değiştirmeyi, kalkınmayı ve aydınlanmayı, çağdaş uygarlık düzeyine çıkarmayı hedefleyen kurtuluş savaşından çıkmış yoksul bir ülkeyi yeniden ayağa kaldırmak için yapılmış bir Cumhuriyet projesiydi.

Köy Enstitüleri sadece öğretmen yetiştiren kurumlar değildi. Öğretmenle birlikte sağlıkçı, ziraatçı, usta öğretici yetiştiren öğretim kurumlarıydı. Enstitüler bir toplumsal dönüşüm merkeziydi. Köydeki okuma olanağı olmayan zeki köy çocuklarına eğitim kapılarını açtı. Öğrencileri kitapla, işle üretimle ve demokratik kültürle buluşturarak becerilerini geliştirdi. Öğrencilerin: düşünmesini, üretmesini ve çalışmasını sağladı. Düşünüp üreten bu eğitimciler gittikleri köylerde aydınlanmayı ve kalkınmayı başarmışlardır.

Bu okullar 1944 yılında ilk mezunlarını verdi. Öğrenciler geldikleri köylere giderek köyün okulunu yaptılar, köyün suyunu getirdiler, köyün yolunu yaptılar, enstitüde öğrendikleri tarımı, demirciliği, marangozluğu, duvar ustalığını, arıcılığı, gülcülüğü, balıkçılığı ve hayvancılığı köylüye daha verimli olması için geliştirdiler. Bayan öğretmenler köy kadınlarına çocuk bakımını, beslenmeyi, temizliği, terziliği ve sağlıklı yaşamı kazandırdılar. Sağlıkçılar gittikleri köylerde bulaşıcı hastalıklarla savaştılar. Bataklıkları kuruttular, sıtmayı önlediler. Hasan-Âli Yücel’in istediği Türk milletin hiçbir kurtarıcıya ihtiyaç duymayacak hale getirmektir. Türkiye Cumhuriyetinin geleceği ancak ve ancak Köy Enstitülerinin yeniden hayata geçirilmesiyle mümkün olacaktır.

Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün önderliğinde Hasan Ali Yücel’in yaktığı “Türkiye’de aydınlanma ışığı sönmedi ve sönmeyecek” diyerek aramızdan ayrılışının 57. yıl dönümünde rahmet ve minnet ve saygıyla anıyoruz” dedi.